GROUNDHOG DAY- Düne Benzeyen Bugünler
GROUNDHOG DAY
GROUNDHOG DAY / Bugün Aslında Dündü
“Bugünün tarihi ne?
-Bugün 2 Şubat dağ sıçanı günü.
-En kötü kısmı, yarın sen tüm bunları unutacaksın.”
Zaman zaman yaşamımızın tamamında ya da bazı dönemlerinde, birbirine benzeyen günleri tekrar eder dururduk. Bize sorulan “Ne var ne yok?” sorusuna verdiğimiz cevaplar: “Bildiğin gibi”, “Hep aynı”, “Valla, yeni bir şey yok” şeklinde olurdu. Ancak, hiçbir dönem 2020 günleri kadar sıradanlaşmamıştı. Covid 19 salgını, tıpkı filmdeki kar fırtınası gibi bizi “Düne Benzeyen Bugünlerimizle” aynı zaman dilimine kilitledi sanki. Sokağa çıkmanın bile kısıtlandığı bu günlerde, 2021 de benzer bir düzende devam ediyor. Groundhog Day filminin bir sahnesinde, kahramanımız Phil barda tanıştığı bir adama “Aynı yerde sıkışıp kalırsan, hep aynı günü yaşarsan ve bunu değiştirmek için elinden bir şey gelmezse ne yaparsın?” diye sorduğunda, adam “Hayatımı iyi özetledin” diyerek söz ettiğimiz benzerliği çok net açıklıyor.
Yaşadığımız gün ne kadar farklı içerikteyse o kadar farklı deneyime sahip oluyoruz. Sizce hayat, o deneyimlerin hatırlandığı anılar topluluğu mudur? Hatırlamak, hayata devam etmek için midir? “Coco’nun ölüler diyarına” gittiğinde duyduğu, “Ölüm hayatın doğal bir sürecidir, asıl ölüm kişinin tamamen hatıralardan silinmesi ve unutulmasıyla gerçekleşir ”cümlesi geçerli midir? Filmdeki kahramanımız Phil ’in dediği gibi “en kötü kısmı yaşananların unutulması mıdır?”
Harold Ramis tarafından yönetilen Groundhog Day, 1993 yılında sinemalarda gösterilmiş bir komedi filmi. Hikâyemizdeki kahramanımız hava durumu sunucusu Phil Connors, 1 Şubat’ta Yapımcı Rita Hanson, kameraman ile her yıl yapılan Kunduz Festivali için Punxsutawney kasabasına seyahat ederler.
2 Şubat’ta Phil, otelde saatli radyoda Sonny & Cher’den “I Got You Babe” şarkısıyla uyanır:
“Babe, I got you babe I got you babe”
Phil, haberleri dinleyerek hazırlıklarını yapar, otelde kahvaltısını yapar ve baharın başlangıcı ile ilgili kararı verecek dağ faresinin kulübesine doğru yola çıkar. Yaklaşık 120 yıldır yapılan bu etkinliklerde kahramanımızla aynı adı taşıyan dağsıçanı Phil, yuvasından çıktığında gölgesini görürse kışın altı hafta daha süreceğine, görmezse baharın o yıl erken başlayacağına inanılmaktadır.Dağsıçanı Phil yuvasından çıkar. Gölgesini görür ve kış mevsiminin altı hafta daha süreceği ilan edilir. Phil ve ekibi haberler için çekimleri yaparlar. Fakat kar fırtınası bölgeyi vurur ve seyahatlerine engel olur.
Phil geceyi Punxsutawney’de geçirmek zorunda kalır. Buraya kadar hayat normal seyrindedir ve bir sonraki sabah, Phil tekrar radyoda “I Got You Babe” şarkısı ve DJ’in aynı esprisiyle uyanır. Tarih yine 2 Şubat’tır. Phil bir şeylerin farkına varmaya başlar ve içinde sıkışıp kaldığı zaman kıskacından kurtulmak için çareler ararken hayatla ilgili istekleri, beklentileri ve sahip olduğu zaman boyunca yaptıkları onu değiştirmeye başlar.
Yayınlandığı dönemde, “Groundhog Day/Bugün Aslında Dündü” filmi felsefe dergilerinde ucu varoluşçuluğa dek uzanan tartışmalara neden olmuş.
Harvard Üniversitesi profesörlerinden, filozof Stanley Cavell, New York Times’ın “Sizce 20. yüzyılda çekilen ve bundan 100 yıl sonra izlenecek, tartışılacak ve hatırlanacak film nedir?” sorusuna “Bugün Aslında Dündü” yanıtını vermiş.
Film sıradan bir komedi filminden çok, tanıdık bir öyküyü anlatıyor. Varoluş serüveni ve ruhsal gelişimin hikâyesini. Phil’in ruhsal olgunlaşmasını tamamlayana dek aynı hayatı yeniden yaşadığını düşünebiliriz.
Bu aslında insanlığın en temel öyküsü.
Elisabeth Kubler-Ross * “Ölüm ve Ölmek Üzerine”
Size ilginç bir bilgi daha vereyim. Filmin ilk senaristi Danny Rubin, senaryoyu Elisabeth Kubler-Ross’un “Ölüm ve Ölmek Üzerine” adlı kitapta anlattığı “ölümün 5 evresi” üzerine kurgulayarak uyarlamış: İnkâr, öfke, pazarlık, depresyon ve kabullenme. Filmi seyrederken Phil’in tüm bu süreçlerden geçtiğini göreceksiniz.
Filmde, Mihaly Csikszentmihalyi’nin bahsettiği “akışı kabullenmenin ” önemini, “ölümle yaşamı” aynı şekilde kucakladığın anda ortaya çıktığını ve işleri yoluna soktuğunu da fark edeceksiniz.
Ayrıca günümüzün “kontrol delisi” bireylerine de bir mesaj var:
Değil yarınki hava durumunu, gerçekten yarın olup olamayacağını bile bilemeyecek hale gelebilirsin. Her şeyi kontrol edemezsin.
Sakın endişe etmeyin, işin içine felsefeyi bu kadar karıştıran benim. Her zamanki gibi. Gerçekten ailece ya da sevgilinizle, arkadaşlarınızla çok keyif alarak izleyeceğiniz bir yapım. Siz de izlerken kendi çıkarımlarınızı bulabilirsiniz…
Repliklerin içine Phil’in her sabah uyandıran, Sonny & Cher’in şarkısının çeviri sözlerini de ekliyorum. Artık klasikleşen bu parçanın güzelliği de burada dursun… Özellikle genç sevgililer bayılacaktır.
Sadece içindeki gerçekleri hatırlamak için bile seyretmeye ve dinlemeye değer…
REPLİKLER
Sonny & Cher'den "I Got You Babe" Genç olduğumuzu ve bir şey bilmediğimizi söylüyorlar Büyüyene dek anlayamazmışız Eh, bütün bunlar doğru mu bilmiyorum Çünkü sen bana sahipsin ve bebeğim, ben de sana. Sana sahibim bebeğim, Sana sahibim bebeğim Aşkımızın kirayı ödemeyeceğini söylüyorlar Daha kazanılmadan paramız harcanıp bitecekmiş Galiba evet, elimizde para yok Ama en azından neyimiz olduğunu biliyorum Bebeğim, Sana sahibim bebeğim, Sana sahibim bebeğim İlkbaharda çiçeklerim var Yüzüğümü takman için sen varsın Ve üzgün olduğumda, sen bir palyaçosun Ve korktuğumda, sen her zaman yanımdasın Saçının fazla uzun olduğunu söylemelerine izin verme Çünkü umurumda değil, sen varken hiçbir şey yanlış gidemez O zaman koy küçük elini benimkine Tırmanamayacağımız dağ tepe yok Bebeğim, Sana sahibim bebeğim, Sana sahibim bebeğim Sana sahibim, elimi tutman için Sana sahibim, anlaman için Sana sahibim, benimle yürümen Sana sahibim, benimle konuşman için Sana sahibim, iyi geceler öpücüğü için Sana sahibim, beni sımsıkı sarman için Sana sahibim, gitmene izin vermem Sana sahibim, beni sevmen için Sana sahibim bebeğim
***
“Rita: Böyle bir günü planlayamazsın.
Phil: Planlayabilirsin, ama çok fazla çaba gerektirir.”
***
” Ben bir tanrıyım, ama o tanrı değilim. Sanmıyorum. ”
***
“-Sadece kazadan kurtulmadım. Dün sadece havaya uçmadım. Bıçaklandım, vuruldum, zehirlendim, dondum, asıldım, elektrik yedim ve yandım.
– Aaaa gerçekten mi?
– Ve her sabah tek bir sıyrık olmadan uyandım. Ve üstelik dişlerimin hepsi tam.”
***
“- Size bir sorum var çocuklar. Ya hiç yarın diye bir şey yoksa?
– Yarın yok mu? Yaptıklarının sonuçlarına katlanmazdın. Akşamdan kalma olmazdın. İstediğimiz her şeyi yapabilirdik.
-Çok doğru ne istersek yapabilirdik.”
***
“İlk adımı dikkatli at, tuzak olabilir!”
FİLMİN KÜNYESİ
Yönetmen: Harold Ramis
Yapımcı: Trevor Albert,Harold Ramis
Senarist: Danny Rubin (Öykü),Harold Ramis
Oyuncular: Bill Murray,Andie MacDowell,Chris Elliott
Çıkış : 12 Şubat 1993
Süre: 101 dk.
